ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının katkılarıyla yürütülen Marmara Denizi Bütünleşik Modelleme Sistemi (MARMOD) Projesi ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının desteklediği Deniz Ekosistem ve İklim Araştırmaları Merkezi (DEKOSİM) Projesi kapsamında Marmara ve Güneybatı Karadeniz’de araştırma seferi yaptı.
Enstitüye ait Bilim-2 gemisi ile gerçekleştirilen ve 3 hafta süren seferde, Marmara Denizi ve Karadeniz’de 64 noktada 100’ün üzerinde ölçüm yapıldı, deniz suyundan numuneler alındı. Ayrıca Marmara Denizi’nin en derin noktası olan 3 çukurda da müsilajın etkileri incelendi.
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, Marmara Denizi’nde süregelen oksijensizlik durumunu gözlemlemek olduğunu söyledi.
Önceki seferlerde karşılaştıkları müsilajın devam edip etmediğini ve farklı iklim koşullarının denizi nasıl etkilediğini incelediklerini belirten Salihoğlu, “Bu seferde yoğun şekilde Akdeniz suyu gözlemledik ve bunun müsilajın azalmasında etkili olduğunu düşünüyoruz.” dedi.
“2025 müsilajının tarihte yerini aldığını söyleyebiliriz”
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Yücel, yılın ilk yarısında Marmara’nın genelinde yoğun olarak görülen müsilajın ağustosta etkisini kaybettiğini tespit ettiklerini vurgulayarak, “Marmara’nın herhangi bir noktasında müsilaj bulgusuna rastlanmadı, bu yılki müsilajın artık etkisini kaybettiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Tabii ki ‘tekrar oluşmayacak, bu yıl olmaz artık’ demek için erken ama yaz sonu itibarıyla artık 2025 müsilajının tarihte yerini aldığını söyleyebiliriz.” diye konuştu.
Müsilajın deniz tabanına etkisini anlamak için çalışmalar yürüttüklerine dikkati çeken Yücel, denizin altındaki sediman yani çökelen malzemenin en üst katmanında inceleme yaptıklarını anlattı.
Yücel, Marmara’nın kıyı kesimlerinde özellikle sediman yüzeyinde bir miktar bulanıklık tespit ettiklerini belirterek, “İç körfezler, özellikle Silivri açıkları ve Marmara Ereğlisi’nde ekstra bir bulanıklık tespit ettik. Bu çöken müsilajın hala parçalanmadan orada kalışıyla ilgili olabilir. Buna bakarak kıyı bölgelerinin sediman düzeninde birikim hala devam ediyor. Müsilaj bir gösterge, aslında buz dağının görünen yüzü. Bununla Marmara Denizi’ndeki problemler görünür hale geliyor ama asıl altta yatan problemler devam ediyor.” ifadelerini kullandı.
Marmara’da oksijen azlığı olduğunun altını çizen Yücel, “En başta gelen problem Marmara’daki oksijen azlığı. Özellikle İzmit Körfezi, Gemlik, Bandırma gibi yerlerde umduğumuzdan daha iyi bir oksijen seviyesi bulduk. Derin basenlerde Çınarcık, orta çukur ve Tekirdağ çukurunda durum bunun tam tersi şekilde, 50 metre ve ötesinde devam ediyor.” bilgisini verdi.
Yücel, oksijenin 50 metre derinlikte bir balığın tolere edemeyeceği kadar düşük bir seviyesi olduğuna işaret ederek, 200-250 metreden sonra oksijenin sıfırlandığını aktardı.
“Marmara’dan Karadeniz’e giren nefesin bitmemesi lazım”
Yücel, Karadeniz’de 80-90 metreden sonra oksijen seviyesinin bittiğini ve bu durumun normal olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Hidrojen sülfür birikimi 100 metreden sonra başlıyor. Üstte 80-90 metreye kadar bir oksijen girişi var. Akdeniz kaynakları Marmara’dan geçip batan derin suyu da takip ettik ve su içindeki oksijen girişlerinin hala Karadeniz’e girdiğini ve devam ettiğini bulduk. Bu çok önemli bir süreç Marmara’dan Karadeniz’e giren bu nefesin bitmemesi lazım.”
“İstanbul Boğazı’ndaki yüzey sularının Marmara’dan Karadeniz’e doğru aktığını tespit ettik”
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Bilimsel Seferler Koordinatörü Dr. Hasan Örek ise, Marmara Denizi’nde yüzey sularının daha çok Karadeniz’den Akdeniz’e doğru, dip sularının da Akdeniz’den Karadeniz’e doğru hareket ettiğini hatırlatarak, zaman zaman bu akıntıların terse döndüğünü de dile getirdi.
“Ancak bu seferde herhangi bir çok güçlü bir rüzgar olmaksızın İstanbul Boğazı’ndaki yüzey sularının Karadeniz’den Marmara’ya değil de Marmara’dan Karadeniz’e doğru aktığını tespit ettik.” ifadesini kullanan Örek, bunun bilimsel olarak çok değerli ve Marmara için bir şans olduğunu kaydetti.
Örek, seferde elde edilen verilere göre Marmara’ya yoğun şekilde Akdeniz suyunun girdiğine dikkati çekerek, bu suyun normalde Karadeniz’e yaklaştıkça azaldığını, ancak Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün altında bile Akdeniz suyu tespit ettiklerinin bilgisini verdi.
Marmara’nın yüzeyine giren Akdeniz suyunun yüzeyi temizlediğini ve ışık geçirgenliğini artırdığını belirten Örek, sözlerini şöyle tamamladı:
“Marmara’nın hafızası dediğimiz 50 metrenin altındaki sulara baktığımızda herhangi bir iyileşme görmüyoruz yani yüzeyde bir makyaj gibi düşünelim bunu. Eğer Marmara’ya biraz daha iyi davranırsak aslında bu tip doğa olaylarıyla da kendini çok daha hızlı toplayacaktır.”
deebi.net | Hayatın içinde…
