Curtin Üniversitesi’nden araştırmacılar, dünyanın bilinen en eski göktaşı çarpma kraterini tespit etti. Bu keşif, Dünya’nın oluşumu ve yaşamın kökenine dair mevcut anlayışımızı kökten değiştirebilir.
Batı Avustralya’nın Pilbara Kratonu’nda yer alan North Pole Dome bölgesinde yapılan incelemelerde, 3,5 milyar yıl öncesine tarihlenen devasa bir göktaşı çarpmasının izlerine rastlandı.
Çalışmayı yürüten araştırmacılardan Curtin Üniversitesi’nden Prof. Tim Johnson, keşfin Dünya’nın erken dönemine ilişkin kabul edilen bazı bilimsel varsayımları sorgulattığını belirtti.
Bilinen en eski krater
“Keşfimizden önce bilinen en eski çarpma krateri 2,2 milyar yaşındaydı. Bu yeni bulgu, açık ara farkla Dünya’da keşfedilmiş en eski krater olma özelliğine sahip” diyen Prof. Johnson, kraterin varlığını belirlemelerini sağlayan en önemli kanıtlardan birinin “şok konileri” olduğunu söyledi.
Şok konileri, yalnızca göktaşı çarpması gibi aşırı basınç altında oluşan, belirgin kaya yapılarıdır.
Gezegenin şekillenmesinde büyük rol oynadı
Kraterin bulunduğu bölge, Batı Avustralya’nın Pilbara bölgesinde, Marble Bar kasabasının yaklaşık 40 kilometre batısında yer alıyor. Bilim insanlarına göre bu yapı, saatte 36 bin kilometreden daha yüksek bir hızla Dünya’ya çarpan bir göktaşı sonucunda oluştu.
Bu büyüklükteki bir çarpma, 100 kilometreden geniş bir krater yaratmış ve gezegenin dört bir yanına kaya ve toz parçacıkları saçmış olmalı.
“Uydu gözlemlerinden biliyoruz ki erken Güneş Sistemi’nde büyük çarpışmalar oldukça yaygındı. Ay yüzeyindeki kraterler bunun en büyük kanıtı” diyen Prof. Johnson, “Ancak Dünya’da bu kadar eski kraterlere dair neredeyse hiç kanıt bulunmaması nedeniyle jeologlar bu etkileri genellikle göz ardı ediyordu. Bu çalışma, Dünya’nın çarpma tarihi hakkında önemli bir parçayı yerine koyuyor ve gelecekte keşfedilecek daha birçok eski krater olabileceğini gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Dünya’nın erken dönem ekosistemine dair yeni ipuçları
Araştırmanın eş yazarı Prof. Chris Kirkland ise keşfin, göktaşı çarpmalarının Dünya’nın erken dönem ekosistemi üzerindeki etkilerine dair kritik bilgiler sunduğunu belirtti.
“Böyle bir çarpma olayını ortaya çıkarmak ve aynı döneme ait başka çarpma izleri bulmak, yaşamın nasıl başladığını açıklamaya yardımcı olabilir. Çarpma kraterleri, sıcak su havuzları gibi mikrobiyal yaşam için uygun ortamlar yaratmış olabilir” dedi.
Prof. Kirkland, keşfin Dünya’nın kabuk oluşumu üzerindeki etkisine de dikkat çekerek, “Bu çarpmanın oluşturduğu muazzam enerji, erken Dünya’nın kabuğunun şekillenmesinde rol oynamış olabilir. Bu etki, Dünya’nın kabuğunun bir bölümünü diğerinin altına iterek ya da yerin derinliklerinden magma yükselmesine neden olarak gezegenin yüzey yapısını değiştirmiş olabilir” ifadelerini kullandı.
Araştırmacılar, bu tür çarpışmaların kıtaların temelini oluşturan büyük ve kararlı kara kütleleri olan kratonların oluşumuna bile katkıda bulunmuş olabileceğini düşünüyor.
Keşifle ilgili çalışma, Nature Communications Earth & Environment dergisinde yayımlandı.
deebi.net | Hayatın içinde…
