Sergi açılışında konuşan TYEK Başkanı Dr. Coşkun Yılmaz, kurum olarak belirli periyotlarla yazma eserlerle ilgili programlar düzenlediklerini belirterek, bu programlarla tarihi sürekliliği korumaya çalıştıklarını söyledi.
Büyük devletlerin, sembolik hareketlerle sahip oldukları geleneği canlı tuttuğuna dikkati çeken Yılmaz, “Biz de köklü siyasi ve ilmi geleneğe sahip bir milletiz. Nevayi, hiç şüphesiz geleneğimizin en önemli simalarından birisidir. Ali Şir Nevayi, ilmi şahsiyeti, şöhretinin altında kalan meşhur meçhullerdendir. Biz de bu değerli şahsiyeti anmak için bir program düzenlemek istedik. Günay Kut Hocamıza, bizim için yaptığı çalışma ve bugün aramızda olduğu için çok teşekkür ediyorum.” diye konuştu.
2024 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülen ve “Külliyat-ı Nevayi”nin naşiri Emeritus Prof. Dr. Günay Kut, “Şair, Mutasavvıf ve Devlet Adamı: Ali Şir Nevayi” başlıklı konuşmasında, Nevayi’nin Çağatay Türkçesinin kurucusu olduğunu ve çok sayıda eser veren, ilmi şahsiyet olduğunu dile getirdi.
Kut, kendisinden sonra gelen isimler üzerinde Nevayi’nin çok büyük bir etkiye sahip olduğunu ve bundan dolayı en fazla taklit edilen isimlerin başında geldiğini vurgulayarak, “Nevayi, 1441’de Herat’ta dünyaya gelmiştir. Babasından dolayı devlet kademeleriyle temasları olmuştur. Ayrıca çocukluk arkadaşı Hüseyin Baykara, Timur devletinin başına geçince önemli görevlerde yer almıştır. Kendisi gibi bir şair olan Baykara, Nevayi’yi himayesine almıştır. Nevayi, şairliğinin yanı sıra hem mutasavvıf hem de devlet adamı kimliğine sahip özel bir isimdir.” diye konuştu.
“Ortaya koyduğu eserler söz konusu olduğunda ona en yakın isimler, Katip Çelebi ve Lami’dir”
Nevayi’nin çok yönlü bir şair ve yazar olduğunun altını çizen Kut, “O, toplam 29 eser ortaya koymuştur. Bunlar arasında divanlar, hamseler, mesneviler, tezkireler, dil üzerine çalışmalar, tarih üzerine eserler, dini, ahlaki, biyografik eserler ve belgeler yer almaktadır. Nevayi bu anlamda çok üretken bir ilim insanıdır. Ortaya koyduğu eserler söz konusu olduğunda ona en yakın isimler, Katip Çelebi ve Lami’dir.” değerlendirmesinde bulundu.
Kut, Ali Şir Nevayi’nin birçok eserinin Türkçe yayımlandığına işaret ederek, şunları kaydetti:
“Ben doktora çalışmamı Ali Şir Nevayi üzerine yaptım. Hocalarım Ali Nihat Tarlan ve Reşit Rahmeti Arat’tı. Onların benim üzerimde büyük emekleri olmuştur. Tarlan Hoca edebiyatçı, Rahmeti Bey ise dilciydi. Onlardan çok kıymetli bilgiler öğrendim. Doktoramı 1965’te tamamladım ve bu çalışmayla Nevayi üzerine araştırmalar da başlamış oldu. Günümüzde Nevayi üzerine birçok değerli ve özgün eser yayımlandı. Bunlardan sonuncusu da Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı’nın benden ricasıyla “Külliyat-ı Nevayi” üzerine yaptığım çalışma oldu. Ali Şir Nevayi’nin vefat yıl dönümde bu eserin yayınlanması ve bu programın yapılmasından son derece mutluyum.”
Yoğun bir ilginin olduğu etkinliğe, Eski Milli Eğitim Bakanı Prof. Dr. Ömer Dinçer ile Prof. Dr. Mustafa Kaçalin de katıldı. Etkinlik, hatıra fotoğrafları çekilmesinin ardından sona erdi.
Nevayi’nin eserleriyle şekillenen edebiyat tarihine ışık tutmak ve onun dil ve edebiyat üzerindeki eşsiz etkilerini anlamak için hazırlanan sergi, 17 Ocak’a kadar ziyaret edilebilecek.
Ali Şir Nevayi hakkında
Ali Şir Nevayi, 1441’de Herat’ta, Timur hanedanına hizmet eden Uygur bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Timur hükümdarı Hüseyin Baykara’nın hizmetinde bulunan Nevayi, Çağatay Türkçesinin klasik döneminde büyük bir etkiye sahip oldu ve bu etkisinden dolayı Çağatay Türkçesine Nevayi dili de dendi.
Hemen hemen her türde esere imza atan Nevayi, divan, mesnevi, tezkire, biyografi gibi türlerde edebi, dini, ahlaki, tarihi eserler telif etti.
Yazdığı eserlerle Osmanlı/Anadolu edebiyatı için de çığır açıcı bir etki yapan Nevayi, 1501’deki vefatının ardından Kudsiyye Camii yanında yaptırdığı türbeye defnedildi.
Bu haber ile ilgili düşünceleriniz nedir?
Yorumlarda paylaşabilirsiniz.
