Sağlık Bakanlığı verilerine göre, kolorektal kanseri dünyada ve Türkiye’de yaygın görülen kanser türleri arasında alıyor.
Dünya çapında bir yıl içinde 1,9 milyon yeni kolorektal vakası ve 900 binden fazla bu kansere bağlı ölüm vakası tespit edildi.
Avrupa, Kuzey Amerika, Rusya, Avustralya, Yeni Zelanda’da hastalığın görülme sıklığı, Asya ve Afrika bölgelerine göre daha yüksek seyrediyor. Bu coğrafi farklılıkta beslenme alışkanlıkları, çevresel faktörler ve genetik yatkınlık önemli rol oynuyor.
Vakaların yüzde 85’i 50 yaş ve üzerinde
40 yaş altındaki bireylerde kolorektal kanser nadir görülürken, 40-50 yaş aralığından itibaren vakalarda artış gözlemleniyor. Vakaların yüzde 85’i, 50 yaş ve üzerindeki bireylerde tespit ediliyor.
Türkiye’de kalın bağırsak kanseri görülme sıklığı hem erkeklerde hem kadınlarda en sık görülen kanser türleri arasında üçüncü sırada bulunuyor.
2 yılda bir ücretsiz tarama yapılıyor
Kalın bağırsaktaki polip ve kanserler çoğu kez büyüyene kadar belirti vermiyor. Bu nedenle erken teşhis için tarama programları büyük önem taşıyor. Tarama programları ile henüz kansere dönüşmemiş (premalign) adenomatöz polipleri ve erken dönem lokalize (yeri ve niteliği belirli, sınırlı) kanserleri saptamak ve tedavi etmek mümkün oluyor.
Türkiye’de Kolorektal Kanser Tarama Programı Ulusal Standartları kapsamında, 50-70 yaş arasındaki bireylere, Toplum Sağlığı Merkezlerine (TSM) bağlı olarak faaliyet gösteren Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM), gaitada gizli kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir şekilde 2 yılda bir ücretsiz tarama yapılıyor.
Ayrıca bu yaş grubundaki kişilere 10 yılda bir kolonoskopi yapılması öneriliyor. Pozitif sonuç alınan kişiler, ileri tetkik amacıyla ilgili sağlık kuruluşlarına yönlendiriliyor.
Türkiye’de kanser taraması kapsamında 2024’te 2 milyon 700 bin gaitada gizli kan kitiyle test yapıldı.
Aşırı kilo, fiziksel aktivite eksikliği risk faktörleri arasında
Kolorektal kanser risk faktörleri arasında, aşırı kilolu veya obez olmak, fiziksel aktivite eksikliği, fazla miktarda işlenmiş veya kırmızı et tüketimi, tütün ve alkol kullanımı yer alıyor.
Ailede kalın bağırsak polipleri veya kolorektal kanser öyküsünün olması, inflamatuvar bağırsak hastalığı öyküsünün olması da diğer risk faktörleri olarak sıralanıyor.
Kolorektal kanseri önlemek için atılması gereken önemli adımlar arasında, sağlıklı kiloda olmak ve bunu sürdürmek, kırmızı ve işlenmiş et tüketimini sınırlandırmak, taze sebze, meyve ve tam tahıl ürünü tüketmek, posa içeriği yüksek besinlerin tüketimini artırmak, fiziksel aktivite yapmak, sigara ve alkol kullanmamak bulunuyor.
deebi.net | Hayatın içinde…
