Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın öncülük ettiği ‘tahıl anlaşması’ diplomasisi, sonuca ulaştı. Ukrayna, Rusya, Türkiye ve BM, Cuma günü, Ukrayna’nın Karadeniz limanlarından tahıl sevkiyatlarının yeniden başlamasının önünü açan ve tüm dünyanın merakla beklediği anlaşmayı imzaladı.
Görüşmeleri yakından takip eden uluslararası ajans, gazete ve televizyonlar, imzaları dünya kamuoyuna saniye saniye aktardı, dünya basını, anlaşmaya geniş yer verdi.
Tüm dünya kamuoyunun konuştuğu anlaşma neden bu kadar önemli?
1-Hangi konuda anlaşmaya varıldı?
Anlaşmanın tüm detayları açıklanmasa da, BM’ye göre Ukrayna limanlarından yapılan sevkiyatlar birkaç hafta içinde tam olarak başlayacak. Limanlarda mayınların tamamen temizlenmeyeceği ve Ukrayna Donanması ve Sahil Güvenlik kaptanlarının mayınlı sulardan kaçan gemilere refakat etmesine izin verileceği bildirildi. Rusya ve diğer ülkelerden yetkililerin, silah kaçakçılığı olmadığından emin olmak için sevkiyatları incelemeleri bekleniyor.
2-Anlaşma neden önemli?
Dünyanın en büyük beşinci üreticisi olan Ukrayna’dan tahıl sevkiyatlarının yeniden başlatılması, küresel gıda arzının güvence altına alınmasına yardımcı olacak ve gıda güvenliğiyle ilgili artan endişeleri ortadan hafifletecek.
3-Ukrayna neden tahıl sevkiyatı yapamıyor?
Daha önce sevkiyatın çoğu Rusya’nın kapattığı Karadeniz limanları üzerinden sevk edilirken, savaştan sonra yabancı nakliyeciler çatışma bölgesine yaklaşmaktan çekiniyor.
4-Sorumlu kim?
Ukrayna ve Batı, donanmasını Karadeniz’e yığan, Ukrayna limanlarından sevkiyatı bloke eden Rusya’yı suçluyor. Ancak Moskova, Ukrayna kuvvetlerinin şehri bir Rus saldırısından korumak için ülkenin Odesa’daki limanını mayınladığını iddia ediyor.
5-Tahılın sevkiyatı için hangi yollar denendi?
AB kısa süre önce, Ukrayna’dan sevkiyatı kolaylaştıran bir kamyon, trenlerle bir ‘dayanışma şeritleri’ denilen bir ağ kurdu. Ancak, karadan yapılan sevkiyatlar, deniz yoluyla yapılan sevkiyatlar kadar büyük olamaz. Karadeniz üzerinden tahıl sevkiyatını yeniden başlatmak için görüşmeler birkaç haftadır devam ediyordu. Tehlikede olan başlıca meseleler, güvenli bir ulaşım koridoru oluşturmak için Odesa’daki limanın mayınlarının temizlenmesi gerektiği, Ukrayna ise mayınları kaldırması halinde güvenlik garantisi istiyor. Türkiye, Ukrayna kargolarını almak isteyen nakliyecilerin güvenliğini sağlamak için devreye girdi.
6-Ukrayna küresel tahıl tedariki için ne kadar önemli?
Geçen yıl, Ukraynalı tedarikçiler küresel tahıl ihracatının %10’unu oluşturuyordu. Bu rakam gelişmekte olan ülkeler için çok önemlidir. Ancak Kiev’e göre, ülkenin tahıl teslimatları yalnızca Haziran ayında yıllık %55 düşüşle 777.000 tona geriledi. BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), şu anda Ukrayna’da sıkışmış en az 20 milyon ton tahıl olduğunu tahmin ediyor. FAO, bu gönderiler hedeflerine ulaşmazsa, dünya çapında en az 18 milyon insanın gıda kıtlığı ile karşı karşıya kalacağını söylüyor.
7-Ukrayna ihracatındaki düşüşten en çok hangi ülkeler etkileniyor?
Dünya Ticaret Örgütü’ne (WTO) göre, Karadeniz bölgesinden gıda ithalatı, ihtiyaç duydukları tahılın %90’ını bu bölgeden karşılayan 35 Afrika ülkesinin refahı için çok önemli. Orta Doğu ülkeleri de Ukrayna’nın önemli ithalatçıları arasındadır. 2020’de Ukrayna’nın tahılının çoğu Mısır, Endonezya, Pakistan, Bangladeş ve Lübnan’a gitti.
8-Küresel gıda güvenliği konusunda neden endişeler var?
İki ülkenin tarımsal ihracatını sınırlayan Ukrayna’daki çatışma ve ardından Rusya’ya uygulanan yaptırımlar sonucunda küresel tahıl fiyatları yükselmeye başladı. Buna karşılık, Hindistan ve Kazakistan gibi diğer büyük üreticiler, yerel fiyatları kontrol altına almak için tahıl ihracatını tamamen durdurmak zorunda kaldılar. Sonuç olarak, birçok tahıl ithal eden ülke artan gıda fiyatları ve kıtlıkla karşı karşıya kaldı.
Bu konu hakkında siz ne düşünüyorsunuz?
Görüşlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
